Yönetmen: Maggie Gyllenhaal
İngilizce Adı: Lost Daughter
Kriz kelimesinin kökeni Eski Yunanca'daki "krisis", yani karar anı'na dayanır. Hayatın karşımıza çıkardığı her çatallanan kavşakta bir karar verip seçim yapmamız gerekir; özü itibari ile seçim yapmama halinin de bir seçim olduğu ön kabulü ile. Sonucunda, varoluşumuz yapıp-etmelerimizin toplamı gibi gözükse de, her yapıp-etme bir seçim olduğundan varoluş sadece seçimlerimize indirgeniverir. Böylelikle varoluşun özünde bir "kriz" olduğunu kavrarız. Bilinçlilik de varoluşun kaynağındaki kararlarımızın ardıl sorumluluklarını üzerimize yükler. Bu yük kimi zaman kaldırılamaz hale gelebilir, Leda'da olduğu gibi.
Film, Leda'nın geldiği cennet köşesi Yunan adasındaki ilk gününde, Dante'nin İlahi Komedisi'nin Cennet bölümü üzerinde çalıştığı anlaşılır. Not defterine sadece tek bir not almıştır: "Neither , Nor.." yani "ne öyle, ne de böyle". Bu tek not, filmin devamında anlaşılacağı gibi, hayatının her anında karar alma konusunda "kriz" yaşayan Leda'nın geçmişinin bir özetini vermektedir. Aslında Leda, Dante'nin Araf'ında kalmış, ne Cennete ne de Cehenneme geçebilmiştir. Araf diğer yanı ile, ortadan ikiye bölünmüşlüğü de yansıtır; Leda'nın isminin kodunda olduğu gibi. Yunan mitolojisinde Zeus'un kuğu kılığına girerek tecavüz ettiği Sparta kraliçesidir, Leda. Bu birleşmeden ve sonrasında da kral ile ilişkisi sonucu, aralarında seçim yapamadığı iki de yumurtası olacaktır.
Cennetteki tatilinde bile daha ilk günden yerel turistlerle yaşamaya başlayacağı çatışmalar yavaş yavaş tatilini Cehenneme çevirmeye başlayacaktır. Tüm hayatı boyunca yaşadığı gibi Cennet ve Cehennem birbirine karışmıştır. Yerel turist grubundan -belki kendi gençliğini gördüğünden- güzle Nina'ya sempati beslerken diğerlerinden nefret edecek, ilgi duyduğu genç İrlandalı öğrenci Will ile kiraladığı konutun yaşlı bakıcısı Lyle arasında kalacak, "ne öyle, ne de böyle" durumundan çıkamayacaktır. Tercih yapmak ağır bir yüktür onun için; yıllar önce iki kız çocuğu ve aşık olduğu adam arasında yapmak durumunda kaldığı tercihin vicdani yükünün ağırlığı gibi. Filmin oya gibi işlenmiş senaryosu numerolojik olarak da ikiye bölünmüşlük sembolleri içerir; 24 yaşındaki genç Will, 48'lik Leda'nın yarı yaşında; 23 ve 25 yaşındaki kızlarının da tam yaş ortalamasında yer alır örneğin. Bölünmüşlüğün ortasında, bir yandan Nina'ya kaybolan kızı Elena'yı bulmak için yardım eden Leda, onlar için büyük acı kaynağı olduğu halde çaldığı oyuncak bebeği uzun süre iade etmeyecektir. Oyuncak bebeğin Leda'nın geçmişi ile ilişkisi ise, filmin şaşırtıcı şekilde güzel çevrilmiş Türkçe ismindeki gibi "karanlık"tır. Leda'yı kızları ile aşık olduğu edebiyat profesörü Hardy ile olan ilişkisine neden olan konunun da, W.H.Auden'in "The Crisis" isimli şiiri üzerine yaptığı yorum olması haliyle tesadüf değildir. Auden'in şiirinin son mısraları sanki Leda'nın bağışlanmak için yakarışlarını temsil eder gibidir:
….gözyaşlarımız sel olurken
İçine hiç sığamadığımız bir aşktan; umudumuzun ötesinde
Öngördü şehirlerimiz; bağışlanmak için yakarışlarımızı
Ordularımızla bile anlatmaya çalışırken.
Peki gerçek kayıp kız kimdir? Nina'nın filmde kaybolan kızı Elena mı? Kendisini kaybetmiş annesinin kızı Leda mı? Yoksa çocukluğunun ardından kendisine hiç referans verilmeyen Leda'nın kızı Bianca mı? Leda'nın belki de o Akdeniz cennetine yaptığı yolculuğu Dante'nin Beatrice'i (ki mutluluk getiren anlamına gelir) bulmak için Cennet'e yaptığı yolculukla özdeşleşmiştir. Arayışlarımızın tamamı mutluluk arayışı değil mi zaten?
Ender Şenkaya
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder
Film hakkındaki izlenimlerim...