Güvenli Bir Yer

Yönetmen: Juraj Lerotic

İngilizce Adı: Safe Place

Yapım Yılı: 2022

Kardeşi Damir'in intihar girişimi sonrası Bruno, tüm çabasını onu tekrar hayata döndürmeye yöneltecektir. 

Tür:     Dram

Yazar:  Juraj Lerotic

Kast:    Juraj Lerotic, Snjezana Sinovcic, Goran Markovic

Öne Çıkanlar:

“...Her intihar kurbanı, eylemine mizacını, içinde bulunduğu özel koşulları ifade eden ve dolayısıyla olgunun toplumsal ve genel nedenleriyle açıklanamayan kişisel bir damga vurur. ...”

Emile Durkheim 

Yönetmen Juraj Lerotic'in kendi hayatından bir kesiti kurguladığı ve başrolünde oynadğı Güvenli Bir Yer, aile içi sırlara samimiyetle  dokunmaya çalışan bir dram olarak öne çıkıyor. Damir'in nedeni belirsiz olan (belirsiz kalmaya da devam edecek) intihar girişiminden şüphelenen Bruno'nun apartmana girmeye çalıştığı andan başlayarak modern insanın çevresini kuşatmış derin yalnızlık hissedilmeye başlanır; apartman kapısını açtırmak için kapısını çalacağı kimseyi bile tanımamaktadır. Modern insan aslında yalnız yaşamamak üzere yığınlar halinde kapatıldığı beton blokların içinde tarihte görülmediği kadar yalnızlığa hapsedilmiş halde bulmuştur kendini. İntihar girişimi sonrası yerde bulduğu kardeşi Damir'in yüzüne aradığı huzur yansımış gibidir. 

Durumun haber verildiği polis ekipleri içinse potansiyel bir şüphelidir, Bruno. Devletin gözünde insanlar hayatın bir parçası değil sistemin sürdürülmesi için gerekli kayıtlardanöteye geçmezler. Devlet, insanı değil ama onu bulacağı ikametgahı sorgulayan mekanik bir aygıttır. Bu aygıt için  hayatlar da, kaç kişinin, intihar ettiği, kaç kişinin kaybolduğu, kaç kişinin hayatını kaybettiği vb istatiski kayıtlar dışında önem taşımaz; intihar girişimlerine ilişkin sorgulamaların da psikologlar nezaretinde yapılmasına gerek görülmemesi doğaldır. Bürokrasinin ve siyasetin başarı ölçütü, tutulan bu istatistiklere indirgenmiştir " modern" olarak nitelenen devlet yapılanmasında. İnsanlar, vergi veren, askerlik yapıp ölen ve öldüren ödevlerin atandığı ama haklarının her zaman sınırlandırıldığı objelerden başka bir şey değillerdir. Bu hali ile modern toplum hiç de "güvenli bir yer" olarak öne çıkamaz. Ödevler ve haklar arasındaki nazik denge dünyanın pek çok noktasında yalnızlaştırılan objeler yolu ile tamamen ortadan kaldırılmış durumdadır.

Toplumsal yalnızlaşma, ailelerin içine de yabancılaşma olarak yansımıştır. Bireyler arasındaki ilişkiler sadece statüleri ile sınırlı, gerçek kimliklerin toplumsal beklentilerce maskelendiği bir tür tiyatro oyununa dönüşmüştür. Tam bu durumda aile içinde intihar girişiminde bulunmuş Damir'in neden bu yolu seçtiğine ilişkin bir nedensellik bağı kurulması mümkün olmadığından, onu bu yoldan çevirecek adım atılması da mümkün olmayacaktır. Damir'in hayatından çıkışının yarattığı boşluk Bruno'da (yani yönetmen Lerotic'de) zamanında söylenmemiş şeylerin pişmanlığını bir tür "keşke" sekansına dönüştürür. Kardeşi ile hayattayken yapamadığı her tür maskeden arınmış samimi bir sohbeti onun ardından yapacaktır. Film Damir'in artta kalan hatırasına bir saygı ve Bruno'nun içini döküşünün hikayesi haline dönüşür. 

Uzaktaki annenin gelmesi de Damir'in beklenen sonunu sadece bir nebze geciktirmekten başka bir işe yaramayacaktır. Ailesi onunla ilikilerindeki yabancılaşmayı aşacak yolları geliştirmekte geç kalmıştır. Bu içe dönüklük ve maskelenmiş durum konunun profesyonellerinin gözünden kaçmayacaktır. Bir psikiyatrisin ifade ettiği gibi Damir'in girişimi geri dönüşü mümkün bir "yardım çığlığı" değildir artık; karalı ve sonuca yönelmiş bir harekettir. Aile, içine gömdüğü ve hiçbir zaman bilemeyeceğimiz sırları ile yüzyüze gelmek cesaretini gösteremeyip, tek dert yabancıların önünde Damir'in hareketi nedeni ile bu sırların ifşa olup olmayacağı noktasına indirgenince kaçınılmaz son da engellenemez. Yönetmen için de -ne kadar samimi bir iç hesaplaşma eylemine girişmiş olsa da- bu ailevi sırrı ifşa etmek mümkün değildir.         

Ocak 2025

Ender Şenkaya